De uil de arend en de vos

Onderstaand artikel is letterlijk overgenomen uit het door de Heemkundekring uitgegeven Periodiek nummer 2 dd februari 1981. De auteur was het toenmalige bestuurslid Jan Lemmens.

De Uil, de Arend en de Vos.

Dat het er bij verkiezingen soms heftig aan toe kon gaan, dat weten we. Maar dat dit ook het geval is geweest in het zo rustige Roosendaal eind vorige eeuw, dat zullen er nog maar weinige weten!

Wat was het geval?
Van de gemeenteraad trad elke twee jaar een gedeelte van de raadsleden af en stelden zich dan meestal weer herkiesbaar; zo toen ook. Politieke partijen zoals we die nu bij de verkiezingen hebben, speelden hier toen nog geen rol. Er werd meer voor personen gekozen. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 8 juni 1897 traden vijf leden af, die zich allen weer herkiesbaar stelden. Dit waren:

  • A.J. de Bruijn
  • C.P.M. Raaymakers
  • P. van Gastel
  • G.A. van Dorst
  • P.L. Segers

De laatste, Petrus Lambertus Segers (geboren 12 december 1833 te Roosendaal) had het vertrouwen van een groot aantal kiezers verloren. Zij zagen liever Arend Heerma van Voss (geboren 14 september 1861 te Roosendaal) in zijn plaats voor de gemeenteraad verkozen worden.

Zij plaatsten advertenties in de krant, waarbij zij het vertrouwen opzegden in (lid) Piet Segers en dringend aanbevolen de heer Arend Heerma van Voss aan wie zij hun volle vertrouwen schonken, daar hij de belangen van de gemeente onpartijdig en met kennis van zaken, waar voor zijn bekwaamheid en verleden alle waarborgen gaven, aldus een groot aantal oprecht katholieke kiezers, die steeds recht door zee wensten te gaan. Ook verspreiden zij strooibiljetten om hun doel te bereiken; hiervan zien wij de volgende afbeelding.

Piet Segers werd gesyboliseerd door de uil (zijn bijnaam ?) op een berg zaken, waar hij volgens zijn tegenstanders zich niet al te best van gekweten had. Daarbij wordt hij aangevallen door de arend en de vos, die Arend Heerma van Voss symboliseren.

In de voornaamste koffiehuizen waren voor de verkiezingen zelfs totalisators komen opdagen, waarbij men evenals bij wedrennen op paarden, thans op de elf officiële kandidaten naar het stemmengetal kon wedden. Werklieden die anders nooit meededen waagden er nu een kwartje aan. Bij de stembureau’s was het een drukte van belang. De uitslag van de stemming voor de gemeenteraaad op donderdag 8 juli 1897 was als volgt:
Uitgebracht 1.113 stemmen, waarvan 33 ongeldig, volstrekte meerderheid 541.
Herkozen werden de heren:

A.J. de Bruyn718 stemmen
C.P.M. Raaymakers693 stemmen
P. van Gastel607 stemmen
G.A. van Gastel564 stemmen









Gekozen werd de heer A. Heerma van Voss met 598 stemmen. Verder verkregen nog stemmen:

P.L. Segers464 stemmen
E.H.M. van Wely317 stemmen
J. van Driesum177 stemmen
G.C. Dekkers152 stemmen
G.J. de Vries148 stemmen
F.J. van Grasstek131 stemmen












Piet Segers die in 1891 in de gemeenteraad gekomen was, moest deze nu verlaten. Arend Heerma van Voss was als de winnaar uit de verkiezingen gekomen.

Er werd hem ’s avonds na de uitslag door Harmonie Vlijt en Volharding een serenade gebracht. Honderden belangstellenden waren op de been. Onder vrolijke marsen en het zingen van een lied op de wijze van de Transvaalse Boeren werd de tocht, ongeveer om elf uur naar de Hamoniezaal terug gemaakt. De meeste woningen aan de Kaai hadden de vlag uitgehangen en op vele plaatsen werd Bengaals vuur ontstoken. Zo ging dat anno 1897.

Jan Lemmens